GÖNÜLLÜ KARBON PİYASALARI
Gönüllü karbon piyasası bireylerin, kurum ve kuruluşların, sivil toplum örgütlerinin faaliyetleri sonucu oluşan seragazı salımlarını gönüllü olarak azaltmalarını ve denkleştirmelerini kolaylaştırmak amacıyla oluşturulmuş bir pazardır. Bu piyasalardaki süreç, Kyoto Protokolü kapsamında zorunlu olarak uygulanan Esneklik Mekanizmalarına benzer bir sürece sahiptir. Gönüllü karbon piyasasını Kyoto Protokolü kapsamındaki zorunlu süreçlerden ayıran en önemli farkların başında ise, işlem gören salım azaltımlarının ulusal yükümlülük kapsamı dışında kısacası, devletlerin belirlediği politikalar ve hedeflerden bağımsız olarak gönüllülük esasında gerçekleştirilmeleridir. Katılım için herhangi bir sınırlama yoktur.
Günümüz koşullarında gönüllü karbon ticareti, Kyoto Protokolu kapsamına girmeyen sektörler ve ülkelerde geçerlidir.
Bu süreç, yasal yaptırımlardan farklı olarak;
- iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması için istekli olmak (çevreci duyarlılık),
- kamu yararı için finans sağlama konusunda yenilikçi yaklaşımlar içerisinde olmak,
- paydaşlar ile ilişkileri güçlendirmek,
- ulusal ve bölgesel yükümlülükler ve planlamalar için hazırlanıyor olmak,
- karbon kredilerinin tekrar satılmasıyla kar elde etmek,
- yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği programlarının birleştirilmesi gibi amaçlar için geliştirilmektedir.
Standartlar
Gönüllü Karbon Ticaretinde kullanılan başlıca standartlar;
Gold Standard: Dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılan uluslararası bir standarttır. Projelerin çevresel ve sosyal yararları özellikle dikkate alınır. 60’ın üzerinde çevre ve kalkınma konulu STK tarafından onaylanmış, kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Başlıca amaçları, ilave sürdürülebilir enerji projelerine yapılan yatırımların çoğaltılması, kamu desteğinin arttırılması ve sürdürülebilir kalkınmaya katkı yapılmasının sağlanmasıdır. Yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve sürdürülebilir kalkınmaya yararlı projeler kabul edilir.
VCS: Uluslararası Salım Ticareti Derneği (IETA) ve Dünya Bankası (WB) tarafından uluslararası ölçekte uygulanan bir standarttır. Sera gazı emisyonlarının azaltılmasına dair özelliklere odaklanır ve projelerin ilave çevresel veya sosyal faydalar sağlamasını gerektirmez. VCS, karbon denkleştirme sektörünce (proje geliştiriciler, büyük karbon bedeli alıcıları, doğrulayıcılar ve proje danışmanları) geniş kapsamda desteklenir.
VER+: TÜV Süd firması tarafından geliştirilmiş ve dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırımasında kullanılır.
ISO 14064: Uluslararası Standartlar Enstitüsü tarafından uluslararası alanda geçerli olan , dengeleme projelerinin ve karbon kredilerinin sertifikalandırılmasında kullanılan bir standarttır.
Yukarıda saydığımız standartlar haricinde sadece Güney Amerika, Kuzey Amerika, İngiltere, Avustralya’da geliştirilmiş ve bölgedeki firmaların kullandığı başka standartlarda mevcuttur.
